شاید شما هم مدت‌ها به دنبال پاسخ با این سوال بوده‌اید که آیا پودر سفید کننده دندان ضرر دارد یا نه. نتایج یک تحقیق جدید می‌تواند پاسخ سوال شما را بدهد. تحقیقات جدیدی نشان داده است که «هیدروژن پراکسید» (hydrogen peroxide) یا همان «آب اکسیژینه» موجود در محصولات سفید کننده‌ای که شما از داروخانه یا فروشگاه‌ها خریداری می‌کنید، می‌تواند به دندان‌‌های شما آسیب برساند؛ خصوصا به لایه پروتئینی دندان. این لایه که از پروتئینی به نام کلاژن تشکیل شده است، درواقع لایه زیری مینای دندان شما است. بنابراین اگر از محصولاتی مانند ژل، نوار یا پودر سفید کننده دندان زیاد استفاده می‌کنید، باید مراقب عوارض سفید کننده دندان باشید. این محصولات در کنار سفید و درخشان کردن دندان‌های شما ممکن است آسیب‌هایی هم به دنبال داشته باشند.

نکته‌ی مهم این که میزان از بین رفتن پروتئین دندان در این تحقیقات تکان دهنده بوده است. محققین با اندازه گرفتن میزان کلاژن موجود در دندان با دو شیوه متفاوت، متوجه کاهش قابل توجه کلاژن دندان‌ها شدند.

محصولات سفید کننده چگونه به دندان‌ها آسیب می‌رسانند؟

هر دندان از ۳ لایه تشکیل شده است، لایه بیرونی مینای دندان است که وظیفه محافظت را بر عهده دارد. سپس عاج دندان یا دنتین (Dentin) قرار  دارد که لایه دوم است و از میزان زیادی پروتئین مانند کلاژن ساخته شده. لایه آخر ریشه دندان یا پالپ نام دارد که رگ‌ها و اعصاب دندان در آن قرار دارند.

محققین پس از بررسی دریافتند که هیدروژن پراکسید چطور باعث تحلیل رفتن عاج دندان می‌شود. آن‌ها همچنین برای درک بهتر این تاثیر، کلاژن را در معرض برخورد مستقیم با سفید کننده دندان قرار دادند.

اما نتایج این تحقیق چه پیامی به افرادی که دندان‌های سفیدتر، درخشان‌تر و لبخند زیباتر می‌خواهند می‌دهد؟

به گفته «جان گربیک» (John Grbic) پروفسور دانشگاه دندان‌پزشکی کلمبیا، دستیابی به دندان‌هایی سفیدتر بدون هیدروژن پراکسید کار دشواری است. چراکه هیدروژن پراکسید ماده اصلی اکثر سفید کننده‌های دندان است.

پروفسور گربیک اشاره می‌کند که اکثر افرادی که از سفید کننده دندان استفاده می‌کنند دچار حساسیت دندان می‌شوند. این موضوع ممکن است ناشی از تاثیر هیدروژن پراکسید روی عاج دندان باشد. چرا که محصولات سفید کننده دندان بیش از مینای دندان روی عاج آن اثر می‌گذارند و باعث اکسید شدن پروتئین موجود در عاج دندان می‌شوند.

به گفته پروفسور گربیک: «ترکیبات سفید کننده دندان باعث آزردگی فیبرهای موجود در عاج دندان و در نتیجه حساس شدن دندان می‌شوند. هرچقدر میزان هیدروژن پراکسید افزایش می‌یابد، آسیب‌دیدگی یا حساسیت دندان هم بیشتر می‌شود».

سفید کننده دندانی که در مطب توسط دندان‌پزشک استفاده می‌شود، معمولا حاوی ۲۵ درصد هیدروژن پراکسید است که با استفاده از نور UV به ۳۰ درصد می‌رسد. قوی‌ترین نوارهای سفید کننده موجود در بازار ۱۴ درصد هیدروژن پراکسید دارند و ملایم‌ترین آن‌ها حدود ۶ درصد. البته باید به این نکته هم توجه کرد که حساسیت به این محصولات به جنس دندان‌های فرد هم بستگی دارد.

جلوگیری از عوارض سفید کننده دندان

برخی از مردم به دهان‌شویه سفید کننده دندان روی می‌آوردند. پروفسور گربیک به هیچ عنوان استفاده دراز مدت از این نوع دهانشویه را توصیه نمی‌کند؛ چراکه این دهان‌شویه‌ها می‌توانند روی باکتری‌های مفید دهان تاثیر بگذارند. به همین دلیل توصیه می‌شود که مصرف هر نوع سفید کننده دندان را به حداقل برسانید و همانطور که همیشه می‌گوییم، قبل از مصرف هر نوع سفید کننده با دندان‌پزشک خود مشورت کنید.

پروفسور گربیک توضیح می‌‌دهد که خود او پس از سفید کردن دندان‌ها با محصولات حاوی هیدروژن پراکسید به مریض‌های خود فلوراید می‌دهد. فلوراید به بازسازی ساختار داخلی دندان کمک می‌کند و می‌تواند حساسیت دندان را کاهش و از ایجاد آن پیشگیری کند. اگر برای سفید کردن دندان به مطب دندان‌پزشک می‌روید یا اگر این کار را در خانه انجام می‌‌دهید، حتما در کنار آن از محصولات حاوی فلوراید مثل خمیردندان‌ حاوی فلوراید استفاده کنید؛ البته نه هر روز.

علت مخالفت محققین با مصرف محصولاتی با ترکیب هیدروژن پراکسید، تاثیر آن در اکسیده شدن دندان است. برای آن دسته از افراد که درخواست یک جایگزین برای سفید کننده‌های دندان دارند، محققین سفید کننده‌هایی که درصد هیدروژن پراکسید آن‌ها کمتر است را پیشنهاد می‌کنند. هرچند که تاثیر کمتری در سفید کردن دندان‌ها داشته باشند.

این محققین هنوز در حال تحقیق هستند تا دریابند که کلاژن موجود در عاج دندان چگونه می‌تواند خود را ترمیم کند و هیدروژن پراکسید دقیقا چه تاثیر مخربی روی این پروتیئن حیاتی می‌گذارد.

کلاژن موجود در عاج دندان می‌تواند با سلول‌های موجود در ریشه یا پالپ دندان جایگزین شود؛ ما یک ذخیره مادام‌العمر از این سلول‌ها داریم. اما از آنجا که ریشه دندان رگ‌های خونی زیادی ندارد، این روند طولانی خواهد بود. در کسانی که ریشه دندان آن‌ها دچار عفونت شده یا روت کانال انجام  داده‌اند، این توانایی کاهش پیدا می‌کند یا به کلی قطع می‌شود.

پروفسور گربیک تاکید می‌کند: «هیدروژن پراکسید معجزه نیست و نباید سفید کننده‌های دندان را به این چشم ببینید. برای مثال اگر دندان شما با مواد تیره پر شده است یا روکش دارد، هیدروژن پراکسید رنگ آن را تغییر نمی‌‌دهد. گاهی اوقات افراد توقع اشتباهی از سفید کننده دندان دارند.»

کلام آخر

تحقیقات جدید نشان داده است که هیدروژن پراکسید یا آب اکسیژنه موجود در محصولات سفید کننده دندان، می‌تواند به پروتئین عاج دندان که زیر مینای دندان قرار دارد، آسیب برساند. این ترکیب باعث تحلیل رفتن پروتئین موجود در این لایه از دندان، به نام کلاژن، می‌شود. البته دندان‌پزشکان اعلام می‌کنند که میزان تاثیر منفی هیدروژن پراکسید در افراد متفاوت است و به جنس دندان هم بستگی دارد.

دهان‌شویه‌ها یا خمیردندان‌های حاوی فلوراید می‌توانند به کاهش حساسیت و قوی کردن دندان کسانی که در خانه از سفید کننده دندان استفاده می‌کنند یا برای سفید کردن دندان به کلینیک می‌روند، کمک کنند.

منبع: Healthline